بی شک بخش درخور توجهی از گزارش های مورخان پیرامون حیات اجتماعی و فرهنگی جوامع انسانی است و در این میان سهم دنیای اسلام و از جمله کشور ایران بسیار چشمگیر است. ناگفته نماند که تاریخ تمدن ایران پیش از ظهور اسلام نیز خود یکی از موضوعات قابل طرح در این زمینه است که توجه محققان زیادی را به خود جلب کرده است؛ به ویژه آن که دانش نسبتاً نوپای باستانی شناسی فرا راه پژوهشگران این عرصه می باشد. آشنایی دبیران محترم با مهم ترین منابع در این موضوع در تعمیق بخشیدن به آگاهی های تاریخی فراگیران نقش به سزایی دارد.
در مطالعات تاریخی آشنایی عالمانه نسبت به مکان زندگی انسان ها و خاستگاه های تمدن های انسانی از ضروریات است. سرزمین ایران نیز که مهد یکی از کهن ترین تمدن های بشری است از این قاعده مستثنی نیست. پژوهشگران زیادی تلاش کرده اند تا جغرافیای تاریخی ایران را برای دانش پژوهان و علاقه مندان تاریخ بیان کنند.
دو سفرنامه ی مهم از دوره ی میانی اسلامی
1- سفرنامه ی ابن جبیر
2- سفرنامه ی ابن بطوطه
تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی با تاریخ مجموعه ی خلافت اسلامی پیوند خورده است. منابع تاریخ عمومی تاریخ نگاری اسلامی، آگاهی های با ارزشی پیرامون تاریخ ایران در این دوره در اختیار ما می گذارند. بر اساس این گزارش ها تحقیقات و تألیفات با ارزشی در دوره ی معاصر انجام شده است که یکی از آن ها اثر مبسوط محقق آلمانی پروفسور برتولد اشپولر می باشد:
معرفی چند پژوهش تاریخی معتبر در باره ی عصر ساسانیان:
