«بسم الله الرحمن الرحیم»
جشن آبانگان جزو جشن های دوازده گانه ایران باستان محسوب می شود که در روز دهم آبان ماه برگزار می شود . این جشن در نکوداشت آناهیتا فرشته موکل برآب پدید آمد که بانویی بسیار برجسته در فرهنگ فارسی بوده است و در اعتقاد ایرانیان باران و برف و تگرگ را به فرمان اهورا مزدا به زمین فرو میبارد .
در آیین ایرانیان باستان ، چهار عنصر اصلی به عنوان پایه های نخستین زندگی بسیار مقدس هستند و آلوده شدن آن ها گناه بسیار بزرگ و نابخشودنی تلقی می شود. ایرانیان در بین چهار عنصر اصلی پس از آتش ، آب را مهم ترین عنصر حیات دانسته و حتی در آب روان و جاری خود را شست وشو نمی دادند تا آب جاری ناپاک و آلوده نشود .
جشن آبانگان بهترین فرصت برای یادآورشدن ارزش و اهمیت آب به عنوان مایه حیات و برکت است و سپس، شکرگزاری از این نعمت با ارزش به درگاه پروردگار تا آب بسیاری بفرستد و از آن نگهداری کند . این جشن در مجاورت با قنات ها و رودها و جوی ها برگزار می شود و مانند دیگر آیین های ایرانیان ، نیایش و ستایش آفریدگار با گردهمایی مردم، شادی و سرور و کمک به نیازمندان همراه است. در این مقاله با تاریخ و فلسفه جشن آبانگان و آداب و رسوم برگزاری آن بیشتر آشنا خواهید شد .
در ایران قبل از اسلام و آیین های دین زردشت ، از بین آفریدگان هفت گانه آب را دومین آفریده در کنار آتش ، مقدس ترین و مهم ترین عنصر آفرینش معرفی می کنند . به همین خاطر آب نماد پاکی است و به هیچ عنوان نباید به پلیدی ها و زشتی ها آلوده گردد . به اعتقاد نیاکان ایران باستان ، دو فرشته با نام های آناهیتا که در فارسی آناهید یا ناهید نامیده می شود و دیگری اپام نپات ، وظیفه محافظت از آب را بر عهده دارند .
آناهیتا در بین ایرانیان بسیار محبوب بود و معابد بسیار زیادی را برای وی برپا می‌کردند که عمده آن ها در کنار آب های روان قرار داشت . معبدهای شوش، کنگاور و همدان از مجلل ترین معابد آناهیتا به شمار می آید . پس از تخت جمشید یا همان پاسارگاد، معبد آناهیتا در کنگاور دومین بنای سنگی عظیم باستانی ایران قلمداد می‌شود.
با ارادت
حانیه روحانی نژاد
سرگروه زبان و ادبیات فارسی