نمونه سؤال تشریحی فلسفه چهارم
درس 2
1ـ اوضاع فرهنگي مسلمانان در دوران خلافت بني‌اميه چگونه بود؟
2ـ اوضاع فرهنگي مسلمانان در دوران خلافت بني‌عباس چگونه بود؟
3ـ در دوران خلافت بني‌عباس دو واقعه‌ي مهم رخ داد آن دو را بنويسيد.
4ـ ايرانيان پيش از اسلام چگونه با فرهنگ يوناني آشنا شدند؟
5ـ بيت‌الحكمه درشهر . . . . . و توسط . . . . . . تأسيس شد.
6ـ بيت‌الحكمه در چه زماني رونق يافت و چه تأثيري در فرهنگ مسلمانان داشت؟
7ـ اسكندر افروديسي از شارحان . . . . . . و ابن‌سينا او را . . . . . . . . ناميد.
8ـ ترجمه‌ي آثار فلاسفه‌ي يوناني به زبان عربي چه تأثيري در انديشه‌ي مسلمانان برجاي نهاد.
9ـ فلسفه‌ي اسلامي چگونه تأسيس شد.
10ـ فلسفه‌ي اسلامي در آغاز چه ناميده شد و چرا؟
ـ ـ چرا فلسفه‌ي اسلامي را در بدو تأسيس فلسفه‌ي مشّائي خواندند؟
11ـ متفكران مسيحي در قرن‌هاي مختلف تحت تأثير چه كساني قرار گرفته بودند؟
12ـ متفكران مسيحي از چه زماني تحت تأثير فلاسفه‌ي اسلامي قرار گرفتند؟
13ـ ترجمه‌ي آثار فلاسفه‌ي اسلامي به زبان لاتين چه تأثيري در تفكر مغرب زمين داشت؟
14ـ انديشه‌ي فيلسوفان مسلمان چگونه در رشد و بالندگي فلسفه‌ي مغرب زمين مؤثر واقع شد؟
15 ـ چه عاملي سبب شد كه از قرن سيزدهم به بعد، عنصري به نام عقل بر فرهنگ مسيحي تاثير گذارد؟
16ـ ابن‌سينا و ابن‌رشد چه تأثيري در تفكر مغرب‌زمين داشتند؟
17ـ متفكران معروف دانشگاه پاريس و دانشگاه آكسفورد را نام برده و بنويسيد تحت تأثير چه كساني قرار گرفته بودند؟
18ـ به نظر مورخين فلسفه، اصالت عقل اروپائيان در عصر جديد متأثر از كدام فلاسفه است؟
19ـ نام بزرگ‌ترين دايرة المعارف فارسي چيست و از كيست؟
20ـ كتاب «محاكمات» از كيست و موضوع آن چيست؟
درس 5
1- فارابی را از نظر« مقام فلسفی» و« شخصیّت اخلاقی و معنوی » هم پایه و همانند چه کسانی دانسته اند؟
2- چهارمورد از آثار مهم فارابی را نام برده وموضوع هرکدام را بنویسید.
3- به چه دلیل فارابی را مهمترین فیلسوف سیاسی اسلام دانسته اند؟
4- رابطه ی « سعادت » و « مدینه » را از نظر فارابی توضیح دهید.
5- « مدینه ی فاضله » را از نظر فارابی تعریف نموده و بنویسید او آن را به چه چیزی تشبیه می نماید؟مختصراً توضیح دهید.
6- دیدگاه فارابی در باره ی مدینه ی فاضله از کجا الهام گرفته است؟ توضیح دهید
7- ویژگی های رئیس مدینه ی فاضله را از دیدگاه فارابی بنویسید و به عقیده ی فارابی اعلا درجه ی سعادت بشری برای رئیس مدینه ی فاضله چیست؟
8- از دیدگاه فارابی « حقیقت سیاست » ( سیاست فاضله ) چیست؟ و چه تفاوتی با سیاست متداول در جهان امروز دارد؟
9- فارابی « مدینه ی جاهله » را چگونه توصیف می نماید؟
10-به چه جهاتی فارابی را « معلّم ثانی » نامیده اند؟ وعلّت حقیقی این شهرت کدام است؟
درس 6
1ـ ابن‌سينا طبيعت را به چند معني به كار مي‌برد؟
2ـ از نظر ابن‌سينا عالم طبيعت چيست توضيح دهيد.
3ـ به نظر ابن‌سينا لطف و عنايت باري‌تعالي چيست توضيح دهيد.
4ـ مقصود ابن‌سينا از طبيعت شئ چيست توضيح دهيد.
5ـ ابن‌سينا نقص و كمال طبيعت را چگونه بيان مي‌كند؟
6ـ از نظر ابن‌سينا علم واقعي چيست، چگونه حاصل مي‌شود و چه تأثيري در دانشمندان دارد؟
7ـ از نظر ابن‌سينا دانشمند حقيقي چه كسي است؟
8ـ جهان‌شناسي از نظر ابن‌سينا چيست و غايت و هدف آن چيست؟با مثال توضيح دهيد.
ـ ـ از نظر ابن‌سينا شناخت جهان(جهان‌شناسي) چگونه صورت مي‌گيرد؟ نمونه‌اي از شناخت علمي ابن‌سينا ذكر كنيد.
9ـ عالم صغير و عالم كبير و رابطه‌ي آن دو را از نظر ابن‌سينا توضيح دهيد.(رابطه‌ي انسان و جهان)
10ـ ابن‌سينا منشاء كرامات و معجزات را در چه چيز مي‌داند؟ توضيح دهيد.
11ـ عشق به هستي را از نظر ابن‌سينا توضيح دهيد.
12ـ از نظر ابن‌سينا انس انسان با طبيعت ناشي از چيست؟
13ـ پيام حكمت الهي به علوم و فن‌آوري جديد چيست؟
14ـ مقصود ابن‌سينا از حكمت مشرقي چيست؟
15ـ ابن‌سينا چه كتابهايي را به زبان عرفاني نوشته است؟
16ـ خلاصه‌ي حكايت «حي بن يقظان» را بنويسيد.
17ـ خلاصه‌ي حكايت «رسالة الطير» را بنويسيد.
18ـ رساله‌ي «سلامان و ابسال»كدام مرحله‌ي سفر عارف را بيان مي‌كند؟
19ـ از نظر ابن‌سينا عارفي كه تمام مراحل را طي كرده به چه چيزهايي دست مي‌يابد؟
20ـ حكمت مشرقي ابن‌سينا چه تأثيري در فلسفه اسلامي گذاشت؟
21ـ تأثير ابن‌سينا را در عالم اسلام و مغرب زمين توضيح دهيد.
درس 7
1ـ مكتب كلامي اشعري چيست و هدف آن چه بود؟
2ـ مكتب كلامي اشعري توسط چه كسي بوجود آمد؟
3ـ اعتقاد پيروان مكتب اشعري چه بود؟
4ـ مكتب اشعري در مقابل چه مكتبي بوجود آمد؟
5ـ معتزله چه گروهي بودند و اعتقاد آنها چه بود؟
ـ ـ كلام معتزلي داراي چه ويژگيهايي است؟
6ـ معتزله چه چيزهايي را انكار مي‌كردند؟ دو مثال بزنيد.
7ـ معتزله به چه دليل«كرام الكاتبين» و «كرامات اوليا» را انكار مي‌كردند؟
8ـ غزالي چه كتابهايي را در زمينه‌ي فلسفه نوشت و موضوع هر كدام چيست؟
ـ ـ كتاب مقاصدالفلاسفه ازكيست و موضوع آن چيست؟
ـ ـ كتاب تهافت‌الفلاسفه از كيست و موضوع آن چيست؟
9ـ غزالي چه تأثيري در فلسفه‌ي مشاء گذاشت؟
10ـ كتاب تهافت‌التهافت از كيست و موضوع آن چيست؟
11ـ چه كسي انتقاد از فلسفه را وظيفه‌ي شرعي خود مي‌دانست و در اين زمينه چه كتابي نوشت؟
ـ ـ فخر رازي چه كتابي در ردّ فلسفه نوشت و هدف او چه بود؟
12ـ ايرادات غزالي و فخر رازي چه تأثيري در فلسفه‌ي اسلامي گذاشت و زمينه‌ساز جه فلسفه‌اي گرديد؟
درس 8
1ـ روش اشراقي چيست و چه تفاوتي با روش مشاء و روش عرفان دارد؟
2ـ سهروردي كساني را كه در جست‌وجوي معرفت هستند (مدارج دانايي) به چند دسته تقسيم مي‌كند؟ توضيح دهيد.
3ـ از نظر سهروردي حكيم متألّه كيست؟
4ـ منابع حكمت اشراق را نام ببريد.
5ـ يكي از منابع حكمت اشراق «حكمت الهي يونان» است آن را توضيح دهيد.
6ـ يكي از منابع حكمت اشراق «حكمت مشّاء» است آن را توضيح دهيد.
7ـ يكي از منابع حكمت اشراق «حكمت ايران باستان» است آن را توضيح دهيد.
8ـ حقيقت واحد را از نظر سهروردي توضيح دهيد.
9ـ معاني «اشراق» را نوشته و بنويسيد سهروردي كدام معني را در نظر داشته است؟
10ـ مقصود سهروردي از«مشرق» ، «مغرب كامل» و «مغرب وسطي» چيست توضيح دهيد.
11ـ آفرينش و اشراق را از نظر سهروردي توضيح دهيد.
12ـ قاعده‌ي امكان اشرف را با مثال توضيح داده و بنويسيد از اين قاعده چه استفاده‌اي مي‌شود؟
13ـ انوار قاهر را از نظر سهروردي توضيح دهيد.
14ـ ارباب انواع را از نظر سهروردي توضيح دهيد.
15ـ انوار مدبّر(انوار اسپهبديه) را از نظر سهروردي توضيح دهيد.
16ـ فلسفه‌ي مشّاء و فلسفه‌ي اشراق، عالم مجرّدات را چگونه توصيف مي‌كنند.
ـ ـ چه تفاوتي ميان عالم عقول مشّائين و سلسله مراتب انوار در فلسفه اشراقي سهروردي وجود دارد؟
17ـ سهروردي با اثبات عالم مثال چه تأثيري در فلسفه اسلامي گذاشت؟
18ـ ارتباط انوار(موجودات)را از نظر سهروردي توضيح داده و بنويسيد بر اين اساس مخلوقات چگونه پديد مي‌آيند؟
19ـ چرا علم ما به موجودات نمي تواند غير مستقيم باشد؟
20ـ علم حصولي و علم حضوري را تعريف كرده رابطه‌ي آن دو را بنويسيد.
21ـ معلوم بالذات و معلوم بالعرض را با مثال توضيح دهيد.
22ـ علم به نفس و احوال آن را از نظر سهروردي توضيح دهيد.
23ـ اشراق نفس را از نظر سهروردي توضيح دهيد.
24ـ از نظر سهروردي مشرق اصغر و اكبر چيست و سفر معنوي انسان از مشرق اصغر به مشرق اكبر چگونه است؟
25ـ چهار اهميت فلسفه‌ي اشراق را توضيح داده و تأثير هركدام را بنويسيد.
ـ ـ دو مورد از اهميت فلسفه‌ي اشراق را بنويسيد.
درس 9
1ـ برخوردهاي فكري عرفا و متكلمين چه تأثيري در فلسفه‌ي اسلامي گذاشت؟
2ـ روش عرفاني چه تفاوتي با روش اشراق دارد؟
3ـ عارف با فيلسوف چه تفاوتي دارد؟
4ـ چرا محي الدين عربي را مظهر و نماينده‌ي كامل اسلامي مي‌دانند؟
5ـ مظهر و نماينده‌ي كامل عرفان اسلامي كيست وملقب به چه نامي است؟
6ـ تشابه و تفاوت روش كلامي و روش فلسفه را بنويسيد.
7ـ استدلال متكلمين بر چه اساسي است و حكما كلام و فلسفه را چه نوع حكمتي مي‌دانند؟
8ـ يك نمونه از استدلالات معتزلي را در باره‌ي ثواب آخرت بنويسيد.
9ـ جريان‌هاي فكري عالم اسلام را نام ببريد.
10ـ جامع جهار جريان فكري عالم اسلام چه نام دارد و بنيان‌گذار آن كه بود؟
درس 10
1ـ ملاصدرا فلسفه خود را چه ناميد و با نبوغ خود چه روش‌هايي را با هم تركيب نمود؟
2ـ مشرب تحقيقي ملاصدرا چه تفاوتي با روش فيلسوفان مشائي و اشراق دارد؟
3ـ چگونه مي‌توان ثابت كرد كه فلسفه ملاصدرا يك فلسفه‌ي التقاتي نيست؟
4ـ نظر متكلمان اسلامي در مورد رابطه‌ي عقل و دين چيست توضيح دهيد.
5 ـ نظر ملاصدرا در مورد رابطه‌ي عقل و دين چيست توضيح دهيد.
ـ ـ اختلاف نظر ملاصدرا و متكلمين را در باره‌ي عقل بنويسيد.
6ـ شيوه‌ي ابتكاري ملاصدرا در مورد فلسفه و عرفان چيست؟
7 ـ سفرهاي چهارگانه عارف را توضيح دهيد.
ـ ـ سفر اول عارف چيست توضيح دهيد.(سفردوم عارف . . . .)
8ـ ملاصدرا مسائل فلسفه را به چند دسته تقسيم مي‌كند؟آنها را نام ببريد.(سلوك ذهني فيلسوف)
ـ ـ مباحث چهارگانه‌ي اسفار اربعه با كدام سفرهاي چهارگانه عرفاني مطابقت دارد؟
9 ـ توضيح دهيد مقصود عرفا از «سفر من الخلق الي الحق» چيست و معادل كدام مبحث فلسفي ملاصدرا است.
ـ ـ مقصود عرفا از «سفر بالحق في الحق» چيست و معادل . . . .
درس 11
1ـ پرسش اصلي در بحث اصالت وجود چيست؟
2ـ طرفداران اصالت وجود و طرفداران اصالت ماهيت، در مورد وجود و ماهيت چه عقيده‌اي دارند؟
3ـ سير تاريخي بحث اصالت وجود را بنويسيد.
4ـ آيا مفهوم وجود، مشترك لفظي است يا معنوي؟با مثال توضيح دهيد.
5ـ اشتراك معنوي وجود چه نتيجه‌اي را در بر دارد؟
6ـ نظريه تشكيك وجود (وحدت در عين كثرت و كثرت در عين وحدت)را از نظر ملاصدرا با مثال توضيح دهيد.
ـ ـ در حكمت متعاليه ملا صدرا، چگونه از طريق نظريه تشكيك وجود هم اصل وحدت موجودات تبيين مي‌شود و هم كثرت آنها؟ با مثالي توضيح دهيد.
7ـ به نظر ملاصدرا ملاك نيازمندي معلول به علت چيست به اختصار توضيح دهيد.
8ـ طبق نظريه‌ي فقر وجودي ملاصدرا، جهان چگونه مي‌باشد؟
9ـ خداشناسي در پرتو حركت جوهري ملاصدرا چگونه است؟ توضيح دهيد.
10ـ جوهر و عرض را در اصطلاح فلسفي در قالب مثالي توضيح دهيد.
11ـ حكماي پيش از ملاصدرا حركت را در جوهر مي‌دانستند يا در عرض؟ دليل آنها را با ذكر مثال شرح دهيد.
12ـ يكي از شبهاتي كه در مورد حركت جوهري مطرح شده است «شبهه‌ي گم شدن متحركت» است آنرا توضيح دهيد.
13ـ به نظر ملاصدرا انكار حركت جوهري از آثار عقيده به چيست؟ توضيح دهيد.
ـ ـ ملاصدرا چگونه به شبهه‌ي گم شدن متحرك پاسخ مي‌دهد؟
ـ ـ يكي از شبهاتي كه در مورد حركت جوهري مطرح شده است، شبهه‌ي گم شدن متحرك است، ضمن بيان اصل اين شبهه، پاسخ ملاصدرا را بنويسيد؟
ـ ـ ديدگاه حكماي پيش از ملاصدرا و خود وي درباره‌ي حركت در جوهر چه بوده است؟ توضيح دهيد.
14ـ موجود ثابت و موجود متغير را از نظر ملاصدرا با مثال توضيح دهيد.
15ـ در پرتو حركت جوهري وجود انسان چگونه بيان مي‌شود؟
ـ ـ وجود جهان در پرتو حركت جوهري چگونه به نظر مي‌آيد و توضيح دهيد كه هدف و غايت اين حركت چيست؟
16ـ تكامل جهان را در پرتو حركت جوهري توضيح داده و بنويسيد اين تكامل چه هدفي را دنبال مي‌كند؟
درس 12
1ـ فلسفه‌ي نظري و فلسفه‌ي عملي را تعريف كرده و تقسيمات هر يك را بنويسيد.
2 ـ فلسفه‌ي نظري را تعريف كرده و تقسيمات آن را بنويسيد.
3 ـ فلسفه‌ي عملي را تعريف كرده و تقسيمات آن را بنويسيد.
4ـ حركت تكاملي در موجودات مختلف چگونه است؟ توضيح دهيد.
5ـ حكماي پيشين معتقد بودند كه عقل داراي دو قوه‌ي نظري و عملي است. نظر علاّمه طباطبايي را در اين مورد توضيح دهيد.
6 ـ آيا به نظر علامه طباطبايي عقل نظري و عقل عملي دو قوه جداي از هم هستند؟ نظر ايشان را در مورد عقل بنويسيد.
7ـ به نظر علامه طباطبايي در چه زماني عقل را نظري و در چه زماني عقل را عملي مي‌نامند و تفاوت نظر علامه با حكماي پيشين در مورد عقل چيست؟
8ـ در فلسفه جديد غرب رابطه‌ي هست‌ها و بايدها چگونه است؟ توضيح دهيد.
9ـ در فلسفه جديد غرب رابطه‌ي بين هست‌ها و بايدها قطع مي‌شود. تحليل علامه طباطبايي را در اين مورد به اختصار توضيح دهيد.
10ـ نظر علامه طباطبايي را در مورد ريشه‌ي ادراكات حقيقي و ادراكات اعتباري توضيح دهيد.
11ـ از نظر علامه طباطبايي ادراكات اعتباري چيست؟ و چه ارتباطي ميان ادراكات اعتباري و ادراكات حقيقي وجود دارد؟ توضيح دهيد.
12 ـ دو مورد از اختلافات اساسي فلسفه‌ي جديد غرب و علامه طباطبايي را پيرامون ادراكات حقيقي و اعتباري بنويسيد.
13ـ نظريه ديويد هيوم فيلسوف قرن هجده انگلستان و مرحوم علامه طباطبايي را در مورد ارتباط«هست‌ها» و «بايدها» بنويسيد.(جواب 4 و 5)
14ـ توضيح دهيد كه چرا گروهي از فلاسفه‌ي غرب، اصل عليت را به عنوان يك اصل عقلاني نفي كرده‌اند با مثال توضيح دهيد.
15ـ گروهي از فلاسفه‌ي غرب اعتقاد به عليت را تعاقب دو حادثه مي‌دانند. دو انتقادي را كه بر اين نظريه وارد است با مثال توضيح دهيد.
16ـ از نظر علامه طباطبايي انسان چگونه رابطه‌ي عليت را كشف مي‌كند؟
17ـ تكيه‌گاه شناخت را از نظر علامه طباطبايي توضيح دهيد.
18ـ علامه طباطبايي از چه طريقي توانسته است تكيه‌گاه مطمئني براي علم حصولي پيدا كند؟