جنگ با ابزاری متفاوت / علم ژئواکونومی و حکومت‌داری

War by Other Means

 Geo-economics and Statecraft

جنگ با ابزاری متفاوت

علم ژئواکونومی و حکومت‌داری

مؤلف: Ambassador Robert D. Blackwill and Jennifer M. Harris

ناشر: Belknap

سال نشر: ۲۰۱۶ میلادی

این کتاب سعی دارد نشان دهد که  امروز، کشورها به طور فزاینده‌ای مبارزه‌ی ژئوپلیتیکی را از طریق ابزارهای اقتصادی انجام می­‌دهند. سیاست‌های حاکم بر مؤلفه‌هایی چون، تجارت و سرمایه‌گذاری، مسائل مربوط به انرژی و نرخ برابری ارزها به‌عنوان ابزارهایی برای مجازاتِ دشمنان و مجبور کردن کسانی‌که در این بین هستند، استفاده می‌شود تا به تقویت متحدان دیپلماتیک کشورهای حاکم بیانجامد. البته نویسندگان این کتاب سعی دارند تا توضیح دهند که این تنها آمریکا نیست که از این مولفه‌ها برای پیش‌برد سیاست خود استفاده می‌کند.

کتاب از این‌که آمریکا هنوز هم از تفنگ بیشتر از ابزاری مثل پول برای پیش‌برد منافع خود در خارج از کشور استفاده می‌کند، انتقاد می‌کند؛ چرا که نتیجه‌ی آن‌را ایجاد یک میدان بازی به‌شدت پرمخاطره علیه آمریکا ‌می‌داند و این سوال را مطرح می‌کند که: «چرا آمریکا به‌عنوان یک قدرت جهانی در حال از دست دادن زمین بازی است و برای معکوس کردن این روند چه کاری را باید انجام دهد؟»

کتاب جنگ با ابزاری متفاوت برای پاسخ به این پرسش، به مفهوم ژئواکونومی یا اقتصاد منطقه‌ای می‌پردازد و آن‌را استفاده از ابزارهای اقتصادی برای رسیدن به اهداف سیاسی معرفی می‌کند.

نویسندگان کتاب معتقدند با این وجود که ژئواکونومی مدت‌هاست که به عنوان یک ابزار برای سیاست خارجی آمریکا محسوب می‌شود؛ اما طیف گسترده‌ای از عوامل از سیاست‌های بوروکراتیک آمریکا گرفته تا تئوری‌هایی که جدایی اقتصاد از سیاست خارجی آمریکا را توصیه می‌کردند، باعث شده‌اند تا آمریکا برای عصر جدید رقابت‌های اقتصادی و ژئواکانمیک به خوبی آماده نشود؛ آن‌هم در حالی که قدرت‌های بزرگ جهانی به خصوص چین، به سرعت در حال تطبیق با چنین شرایطی هستند.

این کتاب ضعف آمریکا در استفاده از ابزارهای اقتصادی و مالی برای مبارزه با رقبای خود در عصر جدید را عاملی می‌داند که باعث شده آمریکا بیش از قبل به استفاده از نیروی نظامی سنتی وابسته شود. در واقع این کتاب آمریکا را به استفاده بیش‌تر از قدرت‌ نیمه‌سخت و ابزارهای اعمال قدرت اقتصادی تشویق می‌کند. ابزارهایی که آمریکا مدت‌هاست از آن‌ها استفاده می‌کند و نگرانی نویسندگان کتاب تنها این است که مبادا در استفاده از این ابزارهای جنگ اقتصادی از رقبا عقب بماند!

هر چند این کتاب برای توصیه به سیاست‌مداران آمریکا و ترغیب آن‌ها به استفاده از ابزارهای جنگ اقتصادی و جنگ ارزی نوشته شده است، اما مطالعه‌ی آن می‌‌تواند اهمیت آشنایی با این شیوه از جنگ و منازعه را به مخاطب نشان دهد و همچنین مهم بودن تمهیدات لازم برای مقابله با این نوع منازعه را روشن سازد؛ خصوصا در شرایطی که آمریکا به عنوان مهم‌ترین دشمن جمهوری اسلامی ایران، امروز استفاده از ابزار اقتصادی و مالی را در کنار سایر روش‌های اعمال قدرت به طور جدی در دستور کار خود گذاشته است.