نمونه سؤال معارف
درس اول هستی بخش
1 ) سؤالاتي مانند: «چرا موجودات جهان هستند؟» يا «چه ضرورتي باعث هستي موجودات شده است؟» و يا «آيا
موجوداتي كه اكنون هستند، ممكن بود نباشند؟» و... در چه شرايطي مطرح مي شوند؟
2 ) ترجمه ي عبارات قرآني زير را بنويسيد.
الف- يا أيها الناس ب - و الله هو الغني الحميد ج – و يأت بخلق جديد
3 ) دو پيام آيه ي 15 سوره ي فاطر: «يا أيها الناس أنتم الفقراء الي الله و الله هو الغني الحميد» را بنويسيد.
4 ) پيام آيه ي 16 سوره ي فاطر چيست؟ «إن يشأ يذهبكم و يأت بخلق جديد»
5 ) پيام اين آيه را بنويسيد: «و ما ذلك علي الله بعزيز»
6 ) معناي «حق و حقيقت» را با ذكر مثال بيان كنيد.
7 ) برترين حق و حقيقت چيست؟ چرا؟
8 ) قرآن كريم براي معرفت عميق تر به خداوند چه راهي را معرفي نموده است؟
9 ) حقيقت وجود و هستي مخلوقات جهان چگونه است؟ (مقدمه ي اول)
10) اگر چيزي وجودش از خودش نباشد، چگونه موجود مي شود؟ (مقدمه ي دوم)
11) در چه صورتي يك موجود در هستي به ديگري نيازمند نيست؟ (مقدمه ي دوم)
12) منشأ هستي انسان و مجموعه ي جهان از كجاست؟ (نتيجه)
13) براي اثبات نيازمندي جهان هستي به خداوند يك استدلال بنويسيد.
14) آيا نيازمندي موجودات به خداوند تنها در مرحله ي به وجود آمدن است؟ چرا؟
15) رابطه ي خدا با جهان را با موارد زير تطبيق دهيد:
الف- كسي كه هديه اي به دوستش مي دهد ب – روشنايي با لامپ ج – موج با دريا
16) چرا در قرآن كريم خداوند با صفت «غني» ياد شده است
17) كسب كمالات انسان را نسبت به هر يك از موارد زير بررسي كنيد:
الف- ساير انسان ها ب - خداوند
18) درك هر چه بهتر فقر و نيازمندي به خداوند توسط انسان چه تأثيري بر او دارد؟
19) نيازمندي وجودي مخلوقات به خداوند شامل كدام مراحل است؟
20) در جدول زير «رابطه ي جهان با خدا» را با «رابطه ي ساعت ساز با ساعت» مقايسه كنيد.
شباهت ها
تفاوت ها
1-
1-
2-
2-
3-
3-
4-
4-
سؤالات امتيازي بخش براي مطالعه
21) هستي بخشي خداوند به موجودات را با بخشيدن مال يك ثروتمند به فقير مقايسه كنيد.
22) كدام معرفت برتر و عميق نسبت به خداست كه براي نوجوان در دسترس و امكان پذير است؟ چرا؟
درس دوم يگانه ي بي همتا
1) مهم ترين اعتقاد ديني و پايه و اساس آن چيست؟
2) ارزش و اعتبار اعتقادات ديني به چه چيز وابسته است؟
3) جايگاه نگرش توحيدي در قرآن چگونه است؟
4) دنياي كنوني از نظر اعتقاد به خدا چگونه است؟
5) رابطه ي اعتقاد به توحيد با ساير اعتقادات و اعمال زندگي ما چيست؟
6) كدام روابط در زندگي انسان هاي امروز فاقد ديدگاه توحيدي است؟
7) تقابل حق و باطل را با كدام تقابل مي توان منطبق دانست؟
8) زنده ترين مسأله ي پيش روي انسان ها در جهان حاضر كدام است؟
9) ترجمه ي عبارات قرآني زير را بنويسيد:
الف- و خلق كل شيء ب - لا إله إلا هو خالق كل شيء فاعبدوه ج- و هو علي كل شيء وكيل
10) معناي توحيد چيست؟ و اعتقاد به توحيد به چه معناست؟
11) مراتب توحيد را فقط نام ببريد.
12) توحيد ذاتي را تعريف كنيد.
13) منظور از شرك ذاتي چيست؟
14) شرك ذاتي بيشتر در چه جوامعي رواج داشته است؟
15) برخي از اعتقادات قائلين به شرك ذاتي را بنويسيد.
16) براي اثبات توحيد ذاتي چهار دليل ذكر كنيد.
17) دعوت پيامبران چگونه توحيد ذاتي را اثبات مي كند؟
18) گرايش فطري بشر به خداوند چگونه توحيد ذاتي را اثبات مي كند؟
19) چگونه مي توان با استناد به نظم و يكپارچگي جهان توحيد ذاتي را اثبات كرد؟
20) با توجه به كمال مطلق بودن خداوند، چگونه مي توان توحيد ذاتي را اثبات نمود؟
21) دو محور اصلي در اعتقاد به توحيد افعالي كدامند؟
22) براي محور اول توحيد افعالي با توجه به نيازمندي موجودات به خداوند يك استدلال بنويسيد.
23) براي محور اول توحيد افعالي با توجه به كمال مطلق بودن خداوند يك استدلال بنويسيد.
24) عبارت «لا حول و لا قوه الا بالله العلي العظيم» بيانگر كدام محور توحيد افعالي است؟
25) اعتقاد به توحيد افعالي چگونه در نماز با عبارت «بحول الله و قوته أقوم و أقعد» بيان مي شود؟
26) آيا اعتقاد به توحيد افعالي به معناي انكار خاصيت پديده ها است؟ توضيح دهيد.
27) منظور از شرك افعالي چيست؟
28) درك اين حقيقت كه همه ي حوادث و تأثيرات جهان از خداست، ما را به چه نتيجه اي مي رساند؟
29) شاخه هاي توحيد افعالي را فقط نام ببريد.
30) توحيد در مالكيت به چه معناست؟
31) در چه صورت مالكيت غير خدا قابل پذيرش است؟
32) منظور از توحيد در ولايت چيست؟
33) ولايت اشخاص در چه صورتي قابل قبول است؟
34) قبول ولايت پيامبر صلي الله عليه و اله و سلم به چه معنا است؟
35) توحيد در ربوبيت و تدبير را تعريف كنيد.
36) قرآن كريم بر كدام يك از انواع توحيد تأكيد فرموده است؟
37) شرك در ربوبيت و تدبير به چه معناست؟
38) آيا اعتقاد به توحيد در ربوبيت و تدبير به معناي انكار قدرت پرورش و مديريت موجودات و يا انسان ها است؟ با ذكر يك مثال توضيح دهيد
39) كار باغبان در مقايسه با ديگران و در مقايسه با خدا منسوب به كيست؟ توضيح دهيد ص
40) ارتباط هر يك از آيات مندرج در جدول زير را با انواع توحيد بررسي نموده و در محل مناسب علامت بزنيد. (بعضي از آيات ممكن است با بيش از يك نوع توحيد ارتباط داشته باشد).
آيه
توحيد ذاتي
توحيد افعالي
توحيد در مالكيت
توحيد در ولايت
توحيد در ربوبيت و تدبير
و خلق كل شيء
و هو بكل شي ء عليم
ذلكم الله ربكم
خالق كل شيء
و هو علي كل شيء وكيل
ما لهم من دونه ولي
و لا يشرك في حكمه أبدا
41) توحيد صفاتي را تعريف كنيد.
42) از ديدگاه اميرالمؤمنين عليه السلام عالي ترين مرتبه ي توحيد كدام است؟
43) كدام يك از آيات سوره ي توحيد به توحيد ذاتي اشاره دارد؟
درس سوم حقيقت بندگي
1 ) هر يك از عبارات زير به كدام يك از انواع توحيد اشاره دارد؟
الف- سرچشمه ي خوبي ها و زيبايي ها خداست. ب - تنها وجود مستقل خداست.
ج - انسان خدا را به يگانگي مي شناسد. د - تنها مدبر و مالك و سرپرست جهان خداست.
2 ) ترجمه ي آيات زير را بنويسيد:
الف- إن الله ربي و ربكم فاعبدوه هذا صراط مستقيم ب - و إليه تُرجَعون
ج - لا إله إلا هو سبحانه عما يشركون د - و إلي الله عاقبه الأمور
3 ) با درك كدام اعتقادات انسان به اين نتيجه مي رسد كه تنها بايد خدا را اطاعت كند؟
4 ) اگر اطاعت از غير خدا نا بجا و غلط است، چگونه مي توان از پيامبر و جانشينانش عليهم السلام اطاعت كرد؟
5 ) چرا اطاعت از پيامبر و جانشينانش عليهم السلام لازمه ي توحيد عملي است؟
6 ) توحيد عملي با چه عنوان ديگري خوانده مي شود و نتيجه ي چيست؟
7 ) منظور از توحيد عملي چيست؟
8 ) آيه 51 سوره ي آل عمران: «إن الله ربي و ربكم فاعبدوه هذا صراط مستقيم» چگونه بيانگر ارتباط توحيد افعالي و توحيد عملي است؟
9 ) انسان موحد داراي چگونه شخصيتي است؟ چرا؟
10) نقطه ي مقابل توحيد عملي چيست؟ مراتب آن را بنويسيد.
11) تفاوت شرك جلي با شرك خفي در چيست؟
12) انسان مشرك داراي چگونه شخصيتي است؟ چرا؟
13) در چه صورت انسان با وجود كشش هاي گوناگون به آرامش خواهد رسيد؟
14) شخصيت انسان موحد و انسان مشرك در قرآن چگونه ترسيم شده است؟
15) آرامش انسان موحد در فرمانبري از خداوند چه زماني كامل مي شود؟
16) سخن حضرت يوسف عليه السلام را خطاب به مشركين بنويسيد.
17) منظور از توحيد عملي در بعد اجتماعي آن چيست؟
18) با توجه به بعد اجتماعي توحيد عملي، ولايت طاغوت را توضيح دهيد.
19) شرط تحقق بعد اجتماعي توحيد چيست؟
20) نظام اسلامي حاكم بر كشورمان چگونه منطبق با بعد اجتماعي توحيد عملي محسوب مي شود؟
21) شباهت هاي دو بعد فردي و اجتماعي توحيد عملي را با يكديگر بنويسيد.
22) در جدول زير ارتباط آيات را با توحيد عملي در دو بعد فردي و اجتماعي آن مشخص نماييد.
آيه
توحيد عملي
بعد فردي
بعد اجتماعي
ان الله ربي و ربكم فاعبدوه هذا صراط مستقيم
لا إله إلا هو
إتخذوا أحبارهم و رهبانهم أرباباً من دون الله
و ما أمروا إلا ليعبدوا إلهاً واحدا
ًأن اعبدوا الله و اجتنبوا الطاغوت
و من يسلم وجهه إلي الله و هو محسن فقد استمسك بالعروه الوثقي
ألا لله الدين الخالص و الذين اتخذوا من دونه أولياء ما نعبدهم إلا ليقربونا زلفي
23) تفاوت ميان مراتب سه گانه ي توحيد با توحيد عملي چيست؟
24) تقسيم بندي شرك و توحيد را بنويسيد.
25) عبارت هاي نماز را با انواع توحيد ذاتي، توحيد افعالي و توحيد عملي تطبيق دهيد.
الف- الحمد لله رب العالمين ب – مالك يوم الدين ج – إياك نعبد و إياك نستعين
د – إهدنا الصراط المستقيم ه – قل هو الله أحد و – لم يلد و لم يولد
ز – و لم يكن له كفواً أحد ح – لا إاله إلا الله ط – وحده لا شريك له
ي – سبحان الله ك – الله اكبر
26) جاهاي خالي را با عبارات مناسب پر كنيد:
الف- توحيد، محور و روح زندگي ......................، و شرك، محور و روح زندگي ...................... است.
ب – اعتقاد به توحيد داراي آثار ................. و .................... است.
ج – تحقق توحيد در فرد و در جامعه داراي ................... و ........................ است.
27) چرا برخي ار افراد در تبيين علمي پديده هاي جهان، تدبير خدا را ناديده مي گيرند؟
28)كساني كه از حضور لحظه به لحظه ي حداوند در امور جهان غافلند، در چه شرايطي متوجه حضور خداوند مي -شوند؟ ص 32
29) آيا حوادث شگفت، همواره براي بيدار كردن انسان ها رخ مي دهد؟ توضيح دهيد.
30) ثبات در قوانين و رويدادهاي طبيعي كدام امكان را براي انسان ايجاد كرده است؟
31) وجود كدام شرايط امكان برنامه ريزي براي زندگي را براي انسان ايجاد كرده است؟
32) چه نتيجه گيري درست و نادرستي از عملكرد منظم پديده هاي جهان توسط انسان ها صورت مي گيرد؟
33) بزرگترين عظمت از ديدگاه دانشمندان در عالم چيست؟
34) حضور خداوند در كدام رويدادهاي جهان قابل مشاهده است؟
35) درك حضور خداوند در رويدادهاي جهان چه تأثيري بر دانشمندان داشته است؟
36) لازمه ي به با رنشستن توحيد نظري چسيت؟ توضيح دهيد
37) در چه صورت زندگي انسان خدايي تر مي شود؟
38) آن چه كه امروزه مانع از تأمل انسان ها در جهان خلقت گرديده چيست؟
39) دل مشغوليهاي انسان عصر حاضر چه نتيجه اي در ارتباط با توجه به جهان خلقت براي او به بار آورده است؟
40) فقدان فرصت تأمل در جهان خلقت يا فرار از آن چه تأثيري در بينش و نگرش افراد دارد؟
41) وضعيت بت پرستي در جهان كنوني چگونه است؟
42) جوهره ي بت پرستي چيست؟
43) با توجه به جوهره ي بت پرستي، وضعيت كنوني جهان از نظر بت پرستي چگونه است؟
44) معيارهاي ثابت شرك و بت پرستي از ديدگاه قرآن كريم كدامند؟
45) ريشه ي بت پرستي و شرك جديد چيست؟
46) در مسير شناخت بت پرستي و شرك جديد توجه به كدام نكته حائز اهميت است؟
47) جلوه هايي از شرك جديد را در ساختارهاي مختلف زندگي بشر بررسي كنيد.
درس چهارم اخلاص
1 ) هدف از خلقت انسان در آيه ي 56 سوره ي ذاريات چگونه بيان شده است؟
2 ) وظيفه ي انسان براي تحقق توحيد عملي چيست؟
3 ) مسير توحيد عملي چگونه مسيري است؟
4 ) پاسخ خداوند به دعاي مؤمنينُ در سوره ي حمد (اهدنا الصراط المستقيم) چيست؟
5 ) رابطه ي دين و صراط مستقيم چيست؟
6 ) مراتب بندگي افراد وابسته به چيست؟
7 ) زندگي انسان صحنه ي نزاع بين كدام جهت گيري هاست؟
8 ) در خواست خداوند از انسان در نزاع هميشگي وي در زندگي چيست؟
9 ) در خواست خداوند از انسان در بندگي كردن چگونه در وجود او نهاده شده است؟
10) وظيفه ي انسان در اجابت درخواست بندگي خدا از وي چيست؟
11) اخلاص در بندگي و توحيد عبادي به چه معناست؟
12) ميزان پيشروي انسان در مسير بندگي و اخلاص چه تأثيري بر او دارد؟
13) نحوه ي سرسپردگي انسان به خداوند چيست؟
14) پنج مورد از ثمرات توحيد عبادي و اخلاص در بندگي را نام ببريد.
15) زندگي پيشوايان ديني ما عليهم السلام، بيانگر كدام حقيقت در رابطه با توحيد عملي است؟
16) راه هاي پيشروي در مسير بندگي كدامند؟
17) اولين قدم براي ورود به صراط مستقيم چيست؟
18) خضوع در مقابل حق داراي چه نتايجي است؟
19) كساني كه حق پذير نيستند، چگونه راه ورود حق را به روي خود مي بندند؟
20) نقش «دل» در دوست داشتن چيست؟
21) نتيجه ي پاسخ دل به هوي چيست؟
22) حقيقت اسلام چيست و بزرگترين حق كدام است؟
23) قرآن كريم همواره ايمان را همراه با چه چيز معرفي كرده است؟
24) در جامعه ي اسلامي قرون اول و دوم هجري در رابطه با ايمان كدام انحراف فكري پيدا شد؟
25) برخورد امامان شيعه عليهم السلام با گروه «مرجئه» چه بود؟
26) جايگاه ايمان در منطق اسلام چيست؟
27) پيامبر اسلام صلي الله عليه و أله و سلم در مورد لزوم عمل چه فرمايشي به دختر بزرگوارشان داشته اند؟
28) خداوند به مؤمنين اهل عمل چه وعده اي داده است؟
29) توجه دائمي به معاد چه تأثيري در تقويت عبوديت و توحيد عملي دارد؟
30) در قرآن كريم، لزوم توجه به معاد با هشدار و توصيه به چه اموري مطرح شده است؟
31) وظيفه ي ما در به ياد داشتن معاد و روز حساب چيست؟
32) با مقايسه ي جدي بين كوتاهي عمر دنيا و جاودانگي آخرت، تجارت عاقلانه كدام است؟ و خردمند چه كسي است؟
33) افزايش معرفت در توحيد نظري چگونه عامل تقويت توحيد عملي محسوب مي شود؟
34) قرآن كريم به منظور افزايش معرفت در توحيد نظري چه توصيه اي دارد؟
35) قرآن كريم با چه هدفي به طور مداوم و مكرر به تفكر و تعقل دعوت كرده است؟
36) راز و نياز با خداوند را به عنوان عاملي براي تقويت توحيد عملي بررسي نماييد.
37) جايگاه ويژه ي نماز را به عنوان يكي از مصاديق راز و نياز با خداوند توضيح دهيد.
38) مهم ترين شرط در درستي نماز چيست؟ توضيح دهيد.
39) حضور قلب در نماز چه تأثيري بر ساير فعاليت هاي انسان دارد؟
40) آيا پيشروي در مسير بندگي تنها با برنامه هاي فردي حاصل مي شود؟ توضيح دهيد.
41) توجه به چه اموري نشاندهنده ي تلاش براي تحقق توحيد و عدل در اجتماع است؟
42) كساني كه نسبت به امور اجتماعي بي تفاوتند، تا چه حد در بندگي خداوند پيش رفته اند؟
43) فرمايش پيامبر صلي الله عليه و أله و سلم را در مورد لزوم توجه به امور مسلمين بنويسيد.
44) نمونه هايي از توجه به امور مسلمين را در زندگي پيشوايان عليهم السلام بيان كنيد.
45) وضعيت افراد مختلف را در انجام فعاليت هاي روزمره بررسي كنيد.
46) منظور از انگيزه هاي متعارض در انجام كارها چيست؟ و چگونه اين تعارض از بين مي رود؟
درس پنجم بازگشت
1) حديثي قدسي در خصوص اشتياق خداوند نسبت به بندگان خويش بنويسيد.
2 ) انسان را از نظر توانايي مقابله با موانع بيروني با ساير موجودات مقايسه كنيد.
3 ) امكان اقدام و قيام عليه خود با كدام ويژگي انسان مرتبط است؟
4 ) امكان قيام انسان، بر عليه كدام «خود» اوست؟ چگونه؟
5 ) نحوه ي گرايش به خدا را در انسان بررسي كنيد.
6 ) اشتياق خداوند به رستگاري و سعادت بندگان چگونه است؟
7 ) خروج از مسير الهي چگونه براي انسان رخ مي دهد؟
8 ) چگونه با ارتكاب به گناه چراغ عقل و فطرت خاموش مي شود؟
9 ) افزايش تدريجي حرمت شكني در مسير الهي، چه نتايجي را به بار مي آورد؟
10) پرتگاه هاي خطرناك سقوط انسان در ضلالت كدامند؟ توضيح دهيد.
11) گناهان را از نظر ميزان تخريب بررسي كنيد.
12) تأثيرات مخرب گناهان زير را مشخص كنيد: 57
الف- دروغ ب – مال حرام ج – خوار شمردن نماز
13) توجه به ناظر بودن خداوند به هنگام ارتكاب گناه، داراي كدام اثرات است؟
14) وجود كدام ويژگي در انسان امكان «توبه» را براي او فراهم آورده است؟
15) «توبه» به طور كلي به چه معناست؟ معناي آن را در موارد مقابل بنويسيد: الف- بنده ب – خداوند ص
16) در آيه ي 39 سوره ي مائده توبه به چه معنا به كار رفته است؟ مشخص كنيد.
17) چرا در آيه ي 39 سوره ي مائده گناه، ظلم ناميده شده است؟
18) بين توبه ي بنده و توبه ي خداوند، چه مرحله اي وجود دارد؟
19) با توجه به آيه ي 23 سوره ي اعراف، اگر مغفرت الهي صورت نگيرد چه خواهد شد؟
20) پذيرش توبه چه تأثيري در فرد توبه كننده پديد مي آورد؟
21) چرا براي كسي كه متوجه خطاي خود شده هيچ اقدامي فوري تر از توبه نيست؟
22) منظور از «پيرايش» در مراحل توبه چيست؟
23) پس از پيرايش، مرحله ي بعدي در توبه چيست؟
24) تأثير توبه را در پيرايش و مراحل پس از آن در كلام امير المؤمنين عليه السلام بررسي كنيد.
25) حديثي از رسول خدا صلي الله عليه و أله و سلم درباره ي توبه و تأثير آن بنويسيد.
26) قرآن كريم از توابين با چه عنواني ياد كرده است؟
27) توبه را به عنوان تحولي معنوي تعريف كنيد.
28) مراحل توبه را نام ببريد. ص
29) مرحله ي اول توبه را تعريف كنيد.
30) روايتي در ارتباط با لزوم مرحله ي اول توبه بيان كنيد.
31) در چه صورت توبه تنها ادعا خواهد بود؟
32) ركن دوم توبه را نام برده و تعريف كنيد.
33) اظهار ندامت و استغفار در چه صورت پذيرفته نيست؟
34) تأثير منفي استغفار ظاهري چيست؟ حديثي از امام رضا عليه السلام در اين مورد بنويسيد.
35) تحول فرد را پس از مرحله ي اول و دوم توبه توضيح دهيد.
36) مرحله ي سوم توبه را توضيح دهيد.
37) آيا جبران حقوق مردم تنها در مسائل مادي مربوط به آن هاست؟ با ذكر مثال توضيح دهيد.
38) با توجه به لزوم جبران حقوق در توبه، چرا مسؤوليت علما، رهبران سياسي، دانشمندان و... سنگين تر از سايرين است؟
39) وظيفه ي شخص تائب در جبران حقوق مربوط به خداوند چيست؟
40) آيا غير از مراحل سه گانه ي توبه، مراتب ديگري برا ي آن وجود دارد؟
41) توبه از چه نظر با توحيد عملي شباهت دارد؟
42) منظور از توبه ي اجتماعي چيست؟
43) راه اصلاح و معالجه ي جامعه از بيماري ها و انحرافات اجتماعي چيست؟
44) در چه صورت اصلاح جامعه مشكل مي شود؟
45) نمونه هايي از آثار كوتاهي مردم در اصلاح جامعه را ذكر كنيد.
46) قرآن كريم در رابطه با توبه ي اجتماعي چه مواردي را تذكر داده است؟
47) سرگذشت حضرت يونس عليه السلام را در رابطه با توبه ي قومش بنويسيد.
درس ششم قدرت پرواز
1 ) تفاوت اساسي ميان انسان و ساير موجودات از نظر كار و خاصيت مربوط به هر يك كدام است ؟
2 ) حقيقت اختيار چيست؟ آيا اين حقيقت قابل انكار است؟ توضيح دهيد.
3 ) نشانه هاي وجود اختيار را نام ببريد.
4 ) تفكر و تأمل را به عنوان يكي از نشانه هاي وجود اختيار تعريف كنيد.
5 ) خرسندي پس از كار را به عنوان يكي از نشانه هاي وجود اختيار تعريف كنيد.
6 ) احساس شرم و پشيماني را به عنوان يكي از نشانه هاي وجود اختيار تعريف كنيد.
7 ) مسؤوليت پذيري در قبال كار را به عنوان يكي از نشانه هاي وجود اختيار تعريف كنيد.
8 ) هر يك از آيات: 3 سوره ي انسان – 96 اعراف – 11 رعد – 117 هود و 20 شوري، چگونه وجود اختيار در انسان را اثبات مي كنند؟
9 ) با توجه به شباهت قدرت اختيار با قدرت تفكر، كدام نكته در ارتباط با اختيار انسان داراي اهميت است؟
10) تفاوت انسان ها از نظر استفاده از استعدادها چيست؟
11) فرد معتقد به وجود اختيار و آزادي را با كسي كه منكر آن است مقايسه كنيد.
12) اعتقاد به وجود قدرت اختيار چه تأثيري از بعد اجتماعي دارد؟
13) عدم اعتقاد به اختيار و رواج جبري گري داراي كدام اثرات منفي از ديدگاه اجتماعي است؟
14) در تاريخ اسلام رواج عقيده به جبر مورد استفاده ي چه گروهي بوده است؟ چگونه؟
15) چرا اختيار براي هر انديشه اي قابل تبيين نيست؟ با ذكر يك مثال توضيح دهيد.
16) پايه هاي اعتقاد به اختيار را نام ببريد.
17) اعتقاد به خداي حكيم و مدبر را به عنوان يكي از پايه هاي پذيرش اختيار توضيح دهيد.
18) منظور از حاكميت قضا و قدر چيست؟
19) معاني لغوي هر يك از واژ ه هاي «قدر» و «قضا» را بنويسيد.
20) موجودات جهان از كدام جهات قضا و قدر الهي محسوب مي شوند؟
21) يكي از پديده هاي طبيعت را كه به عنوان نمونه اي از قضا و قدر در قرآن بيان گرديده است، نام برده و درباره ي آن توضيح دهيد.
22) با توجه به تقدير و قضاي الهي، يك موجود چه وقت ايجاد مي شود؟
23) نقشه ي جهان خلقت و خلق موجودات را از نظر ارتباط با قضا و قدر الهي بررسي كنيد.
24) هر يك از مفاهيم «تقدير» و «قضا» ي الهي از كدام صفات خداوند سرچشمه مي گيرند؟
25) آيا هر تقديري متكي بر يك قضا ي الهي است؟ توضيح دهيد و نظر قرآن را در اين مورد بنويسيد.
26) ساده ترين و آشكارترين تقديرها كدام است؟
27) آيا منظور از تقدير جهان توسط خدا همان تقديرات ساده و آشكار است؟ با ذكر مثال توضيح دهيد.
28) چرا هر كاري كه از روي اختيار از انسان سر بزند، مشمول تقدير الهي است؟
29) توجه به مقدر بودن اختيار انسان كدام نتيجه گيري مهم را به دنبال دارد؟
30) در پيدايش يك گل آيا مي توان تقدير الهي و نظام خلقت را از يكديگر قابل تفكيك دانست؟ چرا؟
31) تقدير الهي در رابطه با به وجود آمدن يك گل را توضيح دهيد.
32) اشتباه انسان در رابطه با تصور محدوديت هاي ناشي از نظام قانونمند عالم چيست؟
33) اگر نظام حاكم بر عالم نبود چه مي شد؟
34) زيبايي خلقت در ارتباط با اختيار انسان چيست؟ توضيح دهيد.
35) برداشت غلط از علم و تقدير الهي ناشي از چيست و چه اعتقادات مردودي را به دنبال دارد؟
36) علم خداوند را با پيش بيني درباره ي يك نتيجه مقايسه كنيد.
37) بنا بر اصل توحيد افعالي هر پديده مظهر چيست؟
38) علت هايي كه در پيدايش يك پديده دخالت مي كنند، بر چند دسته اند؟ نام ببريد.
39) علل عرضي را با ذكر يك مثال توضيح دهيد.
40) علل طولي را با ذكر يك مثال تعريف كنيد.
41) با توجه به علل طولي رابطه ي اختيار انسان با اراده ي خدا را توضيح دهيد.
درس هفتم پایه های استوار
1 ) مشاهدات یحیی بن عفیف را درباره ی رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم در روزهای آغاز بعثت بنویسید.
2 ) عباس بن عبدالمطلب درباره ی نماز رسول خدا به اتفاق حضرت خدیجه و امام علی علیهم السلام چه گفت؟
3 ) با گذشت نیم قرن از دعوت پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم چه تأثیری در سرزمین های اطراف ایجاد شد؟
4 ) در قرن اول بعثت دامنه ی اسلام تا کدام نواحی گسترش یافت؟
5 ) در حال حاضر برای بازنگری به تمدن اسلام در کدام نکات باید تأمل داشته باشیم؟
6 ) لازمه ی گذر از دوره ی جاهلی به عصر اسلام چه بود؟
7 ) رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم رسالت خود را چگونه، با چه پیامی و از کجا آغاز کرد؟
8 ) محور رسالت رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم چه بود؟
9 ) در قرآن کریم دعوت تمدن های موجود به توحید چگونه به پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم فرمان داده شده است؟
10) در کنار دعوت به توحید، کدام نگرش مورد توجه پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم قرار گرفت و این امر چه تأثیری بر یاران و پیروان آن حضرت داشت؟
11) آیه ی 13 سوره ی حجرات به کدام یک از اقدامات رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم در تأسیس تمدن اسلامی اشاره دارد؟
12) ترجمه ی آن بخش از آیه ی 13سوره ی حجرات را که به مبارزه با تبعیضات نژادی و طبقاتی اشاره دارد، بنویسید.
13) وجود کدام یاران و پیروان در جمع اصحاب رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم بیانگر عدم توجه اسلام به نام و نسب است؟
14) رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم بر ویرانه های کاخ اشرافیت جاهلی کدام بنا را برپا ساخت؟
15) پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم به مردم درباره ی عدل چه مطالبی را می آموختند؟
16) با تشدید درگیری اسلام با مشرکان و ستمگران خداوند چه فرمانی به رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم ابلاغ فرمود؟
17) آرمان رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم در برقراری عدالت اجتماعی چه بود و در این رابطه چه اقداماتی کردند؟
18) چرا جامعه ی معاصر پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم به عصر جاهلیت نامیده می شود؟
19) برخی از نشانه ها و مظاهر جهل و خرافه پرستی در دوره ی جاهلی را بنویسید.
20) اقدامات پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم با تکیه بر قرآن کریم در از بین بردن آداب جاهلی چه بود؟
21) اولین آیات نازل شده بر پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم حاکی از کدام حقیقت است؟
22) ترجمه ی آیه ی 9 سوره ی زمر را بنویسید. «قل هل یستوی الذین یعلمون و الذین لا یعلمون إنّما یتذکر أولوا الالباب»
23) کدام عوامل موجبات شکست سد جاهلیت و خرافه گرایی را فراهم آورد؟
24) وضعیت علم آموزی در ایران هم عصردوره ی جاهلی چگونه بود؟
25) دیدگاه رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم در رابطه با علم آموزی چیست؟
26) دیدگاه جامعه ی جاهلی درباره ی جهان چه بود؟
27) اقدامات رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم برای اصلاح نگرش مردم عصر جاهلی درباره ی انسان و جهان را بنویسید.
28) هدف پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم از تبلیغ نگرش خود درباره ی جهان چه بود؟
29) ویژگی های انسان های تربیت شده در مکتب پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم چیست؟
30) خداوند کدام دیدگاه را در آیه ی 32 سوره ی أعراف اعلام فرموده است؟
31) کدام موارد از سوی خداوند در آیه ی 33 سوره ی أعراف به عنوان حرام معرفی شده است؟
32) وضعیت فردی و اجتماعی زنان را در عصر جاهلی بررسی کنید.
33) برنامه ی رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم در إحیای منزلت زن چه تحول عمیقی را در جامعه ی جاهلی به وجود آورد؟
34) آیه ی 97 سوره ی نحل درباره ی یکسانی مقام زن و مرد چه فرمایشی دارد؟
درس هشتم عصر شکوفایی
1 ) هر تمدنی نتیجه ی چیست؟ 2 ) عظمت هر تمدن وابسته به چیست؟
3 ) چگونه می توان از گذشته عبرت گرفت؟
4 ) نیاکان ما به چه میزان به اندیشه و تفکر توجه داشته اند؟
5 ) پرسشگری جزو کدام آموزش ها در اسلام بوده و در کدام حوزه ها جریان داشته است؟
6 ) نیاکان ما در جهان اسلام علوم بشریرا به چند شاخه توسعه دادند و اقدامات آنان در شهرها چه بود؟
7 ) اشتیاق به علم آموزی چگونه درکلام دانشمندان اروپایی توصیف شده است؟
8 ) موقعیت دانشگاه های اسلامی در نزد اروپاییان چگونه بود؟
9 ) وضعیت کتابخانه های مسلمانان پیش ازاختراع صنعت چاپ را بررسی کنید.
10) برخی از دانشگاه های جهان اسلام را نام برده وضعیت آن ها را به طور کلی توضیح دهید.
11) دانش مسلمین دربرگیرنده ی کدام حوزه ها بوده است؟
12) کدام رشته ها در تاریخ اسلام توسعه ی فراوان یافت؟
13) تمدن قرون وسطایی مسیحی را با اندیشه ی مسلمانان مقایسه کنید.
14) موقعیت علمی شخصیت های مقابل را بررسی کنید: الف- ابونصر فارابی ب- ابوعلی سینا
15) برخی از دانشمندان بزرگ اسلامی در رشته های فلسفه و کلام را نام ببرید.
16) سخن ملا صدرای شیرازی را در هماهنگی میان دین و تفکر عقلی بنویسید.
17) اقدامات دانشمندان مسلمان در شاخه ی ریاضی را بنویسید.
18) شخصیت استثنایی مسلمان در تاریخ ریاضی کیست و چه اقداماتی انجام داده است؟
19) سایر ریاضیدانان بزرگ اسلامی و اقدامات آنان را نام ببرید.
20) وضعیت مسلمانان را درامورمربوط به بهداشت و سلامتی توضیح دهید.
21) سوابق محمد بن زکریای رازی را در علم پزشکی بنویسید.
22) منظور از امیر پزشکان کیست؟ اعتبار علمی کتب وی را بررسی کنید.
23) نظریات و تحقیقات ابتکاری این سینا در زمینه های مختلف را توضیح دهید.
24) وضعیت پزشکان مسلمان را در جراحی شرح دهید. 25) اولین بیمارستان مسلمانان در چه سالی، در کجا و با استفاده از کدام تجربه ساخته شد؟ 26) وضعیت کلی اولین بیمارستان مسلمین چگونه بود و محل بنای آن چگونه انتخابشد؟ 27) وضعیت بیمارستان قاهره را توصیف کنید.
28) دانشمند مسلمان علم گیاه شناسی کیست؟ توضیح دهید.
29) نظر گوستاو لوبون را درباره ی مؤسس علم شیمی بنویسید.
30) درباره ی هر یک از دانشمندان زیر مختصری توضیح دهید:
الف- جابر بن حیان ب- ابوریحان بیرونی ج- ابوسعید سجزی
31) اقدامات مسلمین در ستاره شناسی چه بود و نخستین تأثیر تمدن اسلامی در این رشته مربوط به چیست؟
32) کدام تلاش همپای تلاش های علمی، از جلوه های زیبای تمدن اسلامی محسوب می شود؟
33) در چه صورت درخت علم و معرفت و اخلاق شکوفا و بارور می گردد؟
34) عطش مسلمانان برای دریافت و تبیین معارف قرآن آنان را به چه اقدامی وا می داشت؟
35) علم تفسیر چگونه شکل گرفت؟ برخی از مفسران تاریخ اسلام را نام ببرید.
36) چرا جمع و تدوین حدیث در نزد مسلمانان اهمیت زیادی داشت؟
37) بنا به نقل افراد چند نفر از رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم حدیث نقل کرده اند؟ توضیح دهید
38) اولین تنظیم کننده ی کتاب در جمع احادیث پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم کیست؟
39) درباره ی علم حدیث شناسی و علم فقه توضیح دهید.
40) برای به دست آوردن احکام و قوانین از منابع مرتبط یک فقیه باید با در کدام علوم تخصص داشته باشد؟
41) تدوین قوانین فردی و اجتماعی توسط فقها چه تأثیری بر نظام زندگی دارد؟
42) جرج برنارد شاو، نویسنده ی معروف انگلیسی، درباره ی فقه اسلامی چه می گوید؟
43) زندگی سیاسی و روابط اجتماعی پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم بر چه اساسی بنا شده بود و چه آموزشیدر این رابطه به مردم داده بودند؟
44) حاکمان اموی و عباسی پس از رحلت پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم چه شیوه ای را در حکومت پیش گرفتند؟
45) کدام عوامل باعث شد تا ستمگران برخی ظواهر را مراعات کنند؟
46) قیام امام حسین علیه السلام در برابر یزید با کدام هدف و چه تأثیری صورت گرفت؟
47) حاکمان اموی و عباسی با چه مزاحمت هایی و از سوی چه کسانی مواجه بودند؟
48) دوران حکومت بنی امیه چگونه به پایان رسید؟
49) هدایت اهل بیت پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم در زنده نگه داشتن سیره ی آن حضرت، چه تأثیری بر حاکمان عباسی داشت؟
50) مبارزات سیاسی قبل از ظهور اسلام را با مبارزات سیاسی دوره ی اسلامی مقایسه کنید.
51) اقدامات ننگین حاکمان بنی امیه و بنی عباس را که موجب کاهش استیلای اسلام گردید بیان کنید.
52) برخی آثار با برکت تمدن اسلامی را تا قرن هشتم ذکر کنید.
53) شیوه ی حکومتی امویان و عباسیان به چه چیز منجر شد؟
54) دو تهاجم بزرگ بر پیکره ی جهان اسلام در کدام دوران و از کدام نواحی صورت گرفت؟
55) تهاجم امپراطوری روم از چه سالی، با چه انگیزه ای و با هجوم به کدام مناطق آغاز شد؟
56) نتیجه ی جنگ های صلیبی رومیان با مسلمین چه بود؟
57) کدام ویژگی در حمله ی مغولان به مرکز و شرق جهان اسلام، مانع از تجدید حیات تمدن اسلامی شد؟
58) فرمان چنگیز مغول به نیروهایش در تخریب ایران اسلامی چه بود؟
59) سرگذشت تلخ شهرهای سمرقند، خوارزم، بلخ، مرو و نیشابور در حمله ی مغول را توصیف کنید.
60) ویرانگری های مغولان به جز در شهرهای مذکور کدام شهرهای دیگر را در بر گرفت؟
61) ویژگی دعوت پیامبر صلی الله علیه وأله و سلّم با نزول قرآن از کدام جنبه قابل تأمل است؟
62) دومین اثر هنری – ادبی اسلام چیست؟
63) محور هنر و ادب تمدن اسلامی چیست؟
64) جلوه گاه اصلی انواع گوناگون هنر و ادب در تمدن اسلامی چیست و کدام هنرها در آن ها جلوه کرده است؟
65) جایگاه شعر در تمدن اسلامی چیست؟
66) جایگاه شعر فارسی د رجهان امروز را بررسی کنید.
67) توجه شاعران غزلسرا به عشق حقیقی چگونه در اشعار آنان تجلی کرده است؟ مثال بزنید.
68) در بنای باشکوه مساجد چگونه می توان تلاقی دین و هنر را مشاهده کرد؟
69) در هنر اسلامی به کدام اصول توجه ویژه ای شده است؟
70) تاریخچه ی تمدن اسلامی را از آغاز تا افول آن به طور خلاصه بیان کنید.
71) چه عواملی زمینه ساز افول تمدن اسلامی گردید؟
72) امام علی علیه السلام، به فرزندان گرامیش و هر مسلمانی که وصیت نامه ی آن حضرت را می خواند چه سفارشی در مورد قرآن کرده اند؟
درس نهم نگاهی به تمدن جدید
1 ) سه دوره ی تمدن را در اروپا مشخص کنید.
2 ) در یک نگاه اجمالی تمدن جدید، دارای چه آثاری بوده است؟
3 ) رابطه ی مسلمانان با تمدن جدید چگونه رابطه ای است؟
4 ) چه کسانی از نقد و بررسی گریزانند؟
5 ) ویژگی مشترک کسانی که از نقد گریزانند چیست؟
6 ) پیامدها و نتایج گسترده ی تمدن جدید در یک نگاه کدامند؟
7 ) از دستاوردهای تمدن جدید کدام یک مثبت و کدام یک منفی هستند؟
8 ) پیامد مثبت تمدن جدید در توجه به علم و تحقیق را بنویسید.
9 ) موفقیت تمدن جدید در گسترش علم کدام باور غلط را در اذهان ایجاد نمود؟
10) برخی توانمندی های انسان را در رابطه با تصرف در طبیعت نام ببرید.
11) آثار مخرب تصرف در طبیعت را بررسی کنید.
12) نحوه ی زندگی انسان امروز از نظر رفاهی با انسان های قرون قبل دارای چه تفاوت هایی است؟
13) روند رشد آگاهی های مردم از قانون و حقوق را بنویسید.
14) با وجود افزایش آگاهی مردم نسبت به حقوق، کدام عامل باعث تضییع بعضی حقوق و ایجاد فساد اخلاق گردیده است؟
15) آثار منفی تولید انبوه کالا را در امور مادی بنویسید.
16) آسیب اصلی تولید انبوه کالا چیست؟
17) تولید انبوه کالا زمینه ی کدام آسیب را در کشورهای دیگر ایجاد نمود؟ و نتیجه ی آن چه بود؟
18) وضعیت کار و سرمایه در دوران قبل از پیدایش صنعت را با دوران پس از آن مقایسه کنید.
19) عامل اصلی ایجاد فاصله ی طبقاتی در جوامع چیست؟
20) تعریف تمدن کنونی از انسان چیست؟
21) تعریف تمدن کنونی از انسان دارای کدام نتایج بوده است؟
22) وضعیت اقدامات تسلیحاتی و نظامی قدرتمندان در جهان چگونه است؟
درس دهم برنامه ای برای فردا
1 ) ویژگی های تمدنی که در حال حاضر ما در متن آن زندگی می کنیم چیست؟
2 ) دو تجربه ی موفق ایران اسلامی در تمدن حاضر کدام است؟
3 ) تأثیر دو تجربه ی موفق ایران اسلامی بر جهان امروز چه بوده است؟
4 ) موقعیت کنونی ایران اسلامی نسبت به تمدن کنونی چیست؟
5 ) بزرگ ترهای امروز ایران اسلامی نوجوانان کدام نسل هستند؟ و انتظارشان چیست؟
6 ) سه هدف بزرگ ایران اسلامی در رابطه با تمدن جهانی چیست؟
7 ) آیا این اهداف دست نایافتنی هستند؟ چرا؟
8 ) برای رسیدن به اهداف سه گانه در کدام حوزه ها باید فعالیت نمود؟
9 ) در حوزه ی فردی، انتخاب کدام برنامه ها ضروری است؟
10) شناخت گذشته و مقایسه ی آن با عصر حاضر چگونه ما را راهنمایی می کند؟
11) کدام فضایل اخلاقی موجبات رسیدن به اهداف را فراهم می سازد؟
12) پیشرفت های علمی چه تأثیری در تقویت یک ملت دارد؟
13) تذکر مقام معظم رهبری در باره ی پیشگامی در علم و فناوری را بنویسید.
14) آیا حضور فعال در جهان و تأثیر بر آن تنها با اقدامات فردی میسر است؟ توضیح دهید.
15) با توجه به آیه ی 104 سوره ی آل عمران اولین قدم در حوزه ی دوم اقدامات مربوط به اهداف سه گانه چیست؟
16) مهم ترین عامل برای حضور مؤثر در میان افکار عمومی جهان چیست؟
17) برخی از عوامل استحکام نظام اسلامی را ذکر کنید.
18) عبارت «ما می توانیم» کدام حس را در افراد یک ملت ایجاد خواهد کرد؟ نمونه ای را مثال بزنید.
19) چرا پیام اسلام پیامی برای همه ی مردم تلقی می شود؟
20) چه رابطه ای میان یک پیام و روش تبلیغ آن وجود دارد؟ توضیح دهید.
21) خداوند کدام روش تبلیغی را به رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم آموزش می دهد؟ (آیه ی 125 سوره ی نحل)
22) روش های قرآن در مواجهه با مردم و تبلیغ پیام چیست؟ (تفکر در آیه)
23) روش های تبلیغی قرآن متکی بر چه اموری است؟ و لازمه ی به کارگیری این روش ها چیست؟
24) تفاوت ابزارهای کنونی با ابزارهای زمان رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم چیست؟
25) سهل انگاری اهل حق در استفاده ی صحیح از ابزارها چه پیامدهایی دارد؟ نمونه ای برای آن ذکر کنید.
26) چرا در تبلیغ اسلام باید از نیازهای عمومی آغاز کرد؟
27) برخی از نیازهای عمومی را که در تعالیم اسلام به آن ها توجه شده، نام ببرید.
28) در تبلیغ اسلام در تمدن جدید کدام یک از رسالت های انبیا را باید احیا نمود؟
29) مبارزه با ستمگران و برقراری عدالت نیازمند کدام هوشیاری ویژه است؟
30) قرآن درباره ی سلطه جویی گروهی از یهودیان و مسیحیان بر مسلمین چه هشداری به رسول خدا صلی الله علیه وأله و سلّم داده است؟
31) امام خمینی رحمة الله علیه توجه ما را به کدام نکته در خصوص سلطه جویی بیگانگان جلب می نمایند؟
32) نگرش واقع بینانه در دعوت به حق و عدالت چیست؟
33) نمونه ی بارز حق ستیزی و زورگوییدر عرصه ی جهانی کدام است؟
34) هدایت ملت ها به سوی استقامت و مبارزه ای معقول و عزتمند مستلزم چیست؟
35) آیا خداوند هر نوع ارتباطی را با غیر مسلمانان ممنوع ساخته است؟ توضیح دهید.
36) رابطه با کدام دسته از غیر مسلمانان از سوی خداوند: الف- نهی نشده است؟ ب- نهی شده است؟
37) آیا تلاش برای احیا و بازسازی تمدن اسلامی و اصلاح وضع کنونی جهان تنها یک وظیفه و مسؤولیت است؟
38) کدام پندار ساده اندیشانه در یکی دو قرن اخیر درباره ی کفایت علم و دانش بشری وجود داشته است؟
39) آیا در قرن بیست و یکم بی کفایتی علم در رساندن انسان به سعادت اثبات شده است؟ چگونه؟
40) اعتقاد و مسؤولیت مسلمانان در ارتباط با اسلام چیست؟
41) در دعای فرج امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف خواسته ی اصلی منتظران چیست؟